Kişilik sorunları, bireyin düşünce, duygu ve davranışlarının süreklilik gösteren bir şekilde normalden sapması ve bu durumun bireyin sosyal, mesleki veya diğer işlevsel alanlarında sorunlara yol açması durumudur. Çocukluk ve ergenlik döneminde de kişilik gelişiminde zorluklar yaşanabilir.

• Çocuklarda kişilik bozukluğu olabilir mi?

Kişilik bozukluğu genellikle yetişkinlik döneminde teşhis edilir çünkü kişilik özellikleri, bireyin hayatının erken dönemlerinde şekillenmeye başlar ancak belirgin bir şekilde olgunlaşması ergenlik ve yetişkinlik döneminde tamamlanır. Bu nedenle, çocuklarda kişilik bozukluğu teşhisi konulmaz. Ancak, çocukluk döneminde aşağıdaki durumlar gözlemlenebilir:

• Erken Belirtiler:
  Çocuk, sürekli olarak sosyal ilişkilerde zorluklar, aşırı öfke, empati eksikliği veya kuralları reddetme gibi belirtiler gösterebilir.
• Davranışsal Sorunlar:
  Sürekli olarak agresif davranışlar, otoriteye meydan okuma, yalan söyleme veya çevresiyle sağlıklı ilişkiler kuramama gibi durumlar, ileride kişilik bozukluklarına dönüşebilecek belirtiler olabilir.
• Çevresel ve Genetik Etkenler:
  Çocuğun yaşadığı travmatik deneyimler, ebeveyn-çocuk ilişkilerindeki problemler ve genetik yatkınlık, ileride kişilik bozukluğu gelişme riskini artırabilir.

Not: Çocuklarda gözlemlenen bu belirtiler, mutlaka bir kişilik bozukluğuna işaret etmez. Ancak, erken yaşta alınan uzman desteği, çocuğun sağlıklı kişilik gelişimine katkı sağlayabilir.

• Ergenlik döneminde kişilik sorunları nasıl oluşuyor?

Ergenlik, bireyin kişilik özelliklerinin hızla şekillendiği ve çevresiyle olan ilişkilerinde büyük değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde kişilik sorunları ortaya çıkabilir veya gelişebilir.

Kişilik Sorunlarının Nedenleri:

1. Biyolojik Faktörler:

1. • Hormonlardaki değişimler, ergenlerin duygusal iniş çıkışlar yaşamasına neden olabilir.

2. Psikolojik Faktörler:

1. • Kimlik arayışı, bireyin “Ben kimim?” sorusuna yanıt aramasıyla ortaya çıkar.
   • Öz güven eksikliği veya aşırı özgüven sorunlara yol açabilir.

3. Çevresel Faktörler:

1. • Ebeveyn-çocuk ilişkilerindeki çatışmalar.
   • Akran zorbalığı, dışlanma veya sosyal baskılar.
   • Akademik başarısızlık ve yüksek beklentiler.

4. Travmatik Deneyimler:

1. • Ergenlik döneminde yaşanan travmatik olaylar (örneğin, kayıplar, ihmal, istismar) kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Kişilik Sorunlarının Belirtileri:

• Sosyal izolasyon veya sürekli dikkat çekme ihtiyacı.
• Sürekli öfke, hırçınlık ve otoriteye meydan okuma.
• Duygusal iniş çıkışlar ve dengesizlik.
• Aşırı bağımlılık veya çevreden tamamen kopma.
• Empati eksikliği ve başkalarının duygularını anlayamama.

Ne Yapılabilir?

• Aile Desteği:
  Ergenlerin yaşadığı kişilik sorunlarında, ebeveynlerin anlayışlı ve destekleyici bir tavır sergilemesi önemlidir. Sürekli eleştiri yerine, açık iletişim kurulmalıdır.
• Uzman Yardımı:
  Şiddetli belirtiler görüldüğünde, bir psikolog veya çocuk-ergen psikiyatristine başvurulması gereklidir. Uzman yardımı, ergenin sorunlarını anlamasına ve bunlarla baş etmesine yardımcı olur.
• Sosyal Destek:
  Ergenlerin sağlıklı arkadaşlık ilişkileri geliştirmesi teşvik edilmelidir. Akran desteği, kişilik gelişimi üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir.
• Eğitim ve Rehberlik:
  Okul rehberlik hizmetleri, ergenlerin akademik ve sosyal sorunlarına çözüm üretmede etkili bir araçtır.